صالح بن عمر بلقینیصالح بن عمر، عَلَم الدین ابوالبقا از خاندان بلقینی و علما و قاضیان شافعی مصر در قرن هشتم و نهم است. ۱ - معرفی اجمالیفقیه، محدث و قاضی بود و در ۷۹۱ در قاهره زاده شد. استعدادی سرشار و حافظه ای قوی داشت، قرآن را از بر کرد و نزد پدرش، سراج الدین، و برادرش، عبدالرحمان تعلیم یافت. استادان او در ادبیات، شمس شَطنُونی؛ در فقه، مجدالدین برماوی (۷۵۰ـ۸۳۴) و برهان الدین بیجوری (متوفی ۸۲۵) و شمس الدین عراقی؛ در حدیث، ولی الدین عراقی؛ در اصول، عزالدین ابن جماعه بودند. [۱]
کحّاله، عمررضا، معجم المؤمنین، ج۵، ص۹، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
وی از جمال الدین تَنوخی (۵۸۹ ـ ۶۷۲) اجازه حدیث، و از برادرش عبدالرحمان اجازه افتا و تدریس داشت. در قضا و تدریس جانشین برادرش بود و پس از فوت وی نیز قاضی القضات شد. [۴]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۱۹۴، بیروت ۱۹۸۶.
عَلَم الدین در فقه و حدیث سرآمد بود، گفتاری فصیح و اخلاقی نیکو داشت و بزرگان در مجالس درس و وعظ او شرکت می‌کردند. ۲ - تاریخ وفاتوی در ۸۶۸ درگذشت و در کنار پدر و برادرش به خاک سپرده شد. ۳ - تالیفاتاز آثار اوست: دیوان الخطب؛ الجوهر الفرد فیما یخالف فیه الحرُّالعَبدَ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ تتمه التدریب که تکمله ای بر کتاب پدرش است؛ و شرح ناتمامی بر صحیح بخاری. [۸]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۱۹۴، بیروت ۱۹۸۶.
[۹]
بغدادی، اسماعیل، هدیه العارفین، ج۱، ص۴۲۲، ج ۱۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵ ۶، بیروت ۱۴۱۰ /۱۹۹۰.
[۱۰]
کحّاله، عمررضا، معجم المؤمنین، ج۵، ص۹، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بلقینی»، شماره۱۷۳۳. |